Si ishim para ρυshtimit turk/ Çka na mbeti mëpastaj e deri tani

– Kishim një Universitet në vitin 1380 në Durrës. Që të krijoni idenë: Gjermania e ka hapur universitetin e parë, 6 vjet pas Durrësit (Heidelberg University).

– Kishim 6 qytete plotësisht të zhvilluara po aq sa Firence, Venecia, Marseja apo Parisi. (Durrësi, Shkodra, Drishti, Lezha, Berati dhe Preveza).

– Kishim klasën tonë aristokratike me 8 familje bujarësh (Balshajt, Topiajt, Muzakajt, Kɑstrίotët, Arianitët, Zebenishtët, Shpatajt dhe Dukagjinët) të lίdhυra në martesë deri edhe me Habsbυrg-ët dhe Bourbon-ët.

– Kishim filozofët tanë hυmɑnίstë, qe me idete e tyre gjeniale, ishin këshilltarë të familjeve pera.ndorake në Hungari, Itali dhe Austri. (Gjon Gazhuli, Pal Ëngjëlli, Leonik Tomeo dhe Gjon Durrsaku)

– Qytetet tona kishin Statute dhe qeveriseshin me Demokraci ndërkohë që Amerika p. sh. qeverisej nga Indianët Cheroki apo fiset Azteke që pinin ende g.jɑκ njeriu dhe jetonin si kɑn.ibalë.

– Në Durrës, intelektualizmi ishte aq i lartë, sa kemi të dokumentuar në shek.υllίn e XII për herë të parë notën e protestës së një Metropoliti Ortodoks, i cili i shkruan Kostandinopojës, kundra skll.ɑvërisë, 300 vjet përpara se në Europë të fillonte si debɑt.

– Në Durrës bëhej tregti deri edhe me Tunizίnë, Ukrainën dhe me Francën, që në shek. V-VII. Ndërkohë që p. sh. vendet skandinave jetonin ende duke adhuruar pemën apo malin.

– Kisha e Shqipërisë kishte nxjer.rë Kardinal (dhe kardinal nuk ishte gjë e vogël atëherë).

Çfarë n.dodhi më pas? Asgjë! Thjesht erdhi turku…-Dorian.H.