Shqipëria do të jetë në krye të Ballkanit për energjinë diellore/ Rama jep premtimin mbresëlënës

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, ka deklaruar më herët se dy termocentralet e mëdha diellore që Voltalia do të ndërtojë, do ta çojnë Shqipërinë në krye të Ballkanit në këtë sektor.

Rama shprehu ambicien që vendi të bëhet një kampion rajonal në prodhimin e energjisë së rinovueshme deri në vitin 2030. Shqipëria ishte zhytur në mbeturinat dhe ndotjen e tetë viteve më parë, por tani është “shumë më ndryshe”, tha kryeministri gjatë një fjalimi që shënoi fundin e mandatit të tij të dytë.

“Sidoqoftë, që ne të bëhemi kampionë rajonalë të pakrahasueshëm deri në fund të kësaj dekade, lufta për mbrojtjen e mjedisit duhet të intensifikohet, pasi landfillet primitive dhe ndotja shqetësuese e ujit dhe ajrit janë vetëm pjesa më e dukshme e problemeve mjedisore”, nënvizoi më tej Rama.

Programi i investimeve, i nisur gjatë mandatit të dytë, është “një shkak për entuziazëm” për të parë që vendi të bëhet “kampioni rajonal i prodhimit të rinovueshëm deri në vitin 2030”, sipas fjalëve të tij.

Qeveria i hapi rrugën Voltalia-s të ndërtojë termocentrale diellore në Karavasta dhe Spitalle, “më të mëdhatë në rajon”. Vendi do të bëhet një eksportues neto i energjisë deri në fund të dekadës, ka ravijëzuar kryeministri.

Hidrocentrali i Skavicës “nuk është më një ëndërr gjysmë shekulli në sirtar” falë bashkëpunimit me qeverinë e Shteteve të Bashkuara, të cilit gjithashtu mund t’i atribuohet ringjallja e projektit të termocentralit të Vlorës, nënvizoi ai.

Objekti 98 MW me naftë u ndërtua në vitin 2011, por ai kurrë nuk hyri në funksionim të rregullt për shkak të mosfunksionimit. Me marrëveshjen e nënshkruar me ExxonMobil, “simboli i kostos së lartë të dështimit” do të kalojë në gaz natyror të lëngshëm, tha Rama.

Greqi-Turqi

Kapaciteti i energjisë diellore në Shqipëri është ende i dobët, ashtu si në pjesën tjetër të Ballkanit Perëndimor, shkruan Balkan Green Energy News. Sa i përket Greqisë fqinje, Public Power Corp, tashmë është duke ndërtuar një sistem 200 MW pranë Kozan-it. Kompania po bën marrëveshje me partnerë të shumtë vendas dhe të huaj në projekte të përbashkëta dhe sektori privat ka dhjetëra gigavat energji diellore në tubacion.

Qeveria turke, nga ana tjetër, ka një program të madh për të bërë njëzet e ca ishuj të izoluar të pavarur në aspektin e energjisë. Ernst dhe Young kohët e fundit e vendosën Turqinë në vendin e 25-të dhe Greqinë në vendin e 26 -të në Indeksin e Tërheqjes së Vendeve të Energjisë së Rinovueshme. Ato janë të vetmet vende ballkanike në 40 vendet e para.

Në Turqi, faza e parë, 370 MW, e termocentralit diellor të mbështetur nga shteti 1 GW në Karapınar tashmë ka përfunduar. Qeveria planifikon të nxjerrë në ankand 2 GW të kapacitetit të energjisë diellore deri në fund të vitit.

Kompania vendase Aydem Renewables do të përdorë një pjesë të të ardhurave nga një shitje e bonove të gjelbra me vlerë 750 milionë dollarë për të shtuar njësitë e energjisë diellore në asetet e saj energjitike.

Maqedonia e Veriut

Maqedonia e Veriut është më ambicioze pasi synon një ndërprerje të qymyrit deri në vitin 2027. Ajo po përgatit një ankand për impiantet fotovoltaike me një kapacitet total të instaluar prej 80 MW-ësh. Kryeministri maqedonas, Zoran Zaev, pretendoi në fillim të këtij muaji se qeveria do të investonte në një termocentral diellor prej 700 MW së bashku me Serbinë dhe Shqipërinë.

Aktualisht do të ishte më i madhi në Evropë. Maqedonia e Veriut tha në planin e saj të investimeve deri në vitin 2027 se pret 3.1 miliardë euro shpenzime publike, shpenzime kapitale private dhe grante në sektorin e energjisë.

Ndërmarrja shtetërore e energjisë Elektrani na Severna Makedonija (ESM) po zhvillon projekte të termocentraleve për të zëvendësuar impiantet e qymyrit. Vendi synon të ndalojë përdorimin e lëndëve djegëse fosile të dëmshme deri në vitin 2027. Së fundmi ESM-ja ishte ngarkuar me ndërtimin e një sistemi fotovoltaik deri në 350 MW pranë Shtipit.

Serbi

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, deklaroi në fillim të gushtit se qeveria filloi negociatat me UGT Renewables me bazë në Çikago për ndërtimin e dhjetë centraleve diellore me një kapacitet të kombinuar prej 1 GW.

Fintel Energija dhe MK Group po punojnë në Serbi në një përpjekje agrosolare prej 660 MW. UGT Renewables tha se do të zgjidhte vende me tokë me vlerë të ulët ekonomike. Vlen të përmendet se, kohët e fundit, komunat u autorizuan të japin me qira tokë bujqësore shtetërore të shkallës së ulët për termocentralet e energjisë së rinovueshme.

Ka vetëm 11 MW në sistemet e energjisë diellore të instaluara në Serbi, ose pak më shumë se 20 MW, sipas vlerësimeve të tjera. Në muajin prill, Serbia miratoi ligjin shumë të lavdëruar për Përdorimin e Burimeve të Rinovueshme të Energjisë, i cili mund t’i ketë hapur rrugën e një zgjerimi në sektor.

Sa u përket investimeve private, muajin e kaluar Fintel Energija dhe MK Group shpallën projektin e tyre Agrosolar Kula prej 660 MW-ësh.

Mali i Zi – Kosovë – BiH

Operatori i impiantit të qymyrit të Kosovës* KEK ka zbuluar një plan për të instaluar një termocentral diellor prej 100 MW. USAID vlerëson potencialin e saj të përgjithshëm në 880 MW. Në sferën private, Dukagjini Solar ka projektin më të madh në zhvillim – dy njësi me një kapacitet kulmi të kombinuar prej 250 MW.

Mali i Zi, kohët e fundit, filloi thirrjet publike për subvencione dhe kredi të lira për fotovoltaikë për familjet dhe firmat. Projektet e Briska gora dhe Velje brdo kanë 50 MW secili të planifikuar për fazën e parë. Procedurat kanë pësuar vonesa. Ato mund të arrijnë respektivisht 262 MW dhe 300 MW.

Në Bosnjë dhe Hercegovinë, një qeveri rajonale në perëndim, synon të japë një koncesion për një termocentral diellor prej 90 MW. ERS, një nga tre ndërmarrjet shtetërore të energjisë, është duke punuar në ngritjen e një njësie 73 MW në Trebinje.